Làng quê có văn hóa từ lâu đời, các loại nhạc cụ dân tộc khác như đàn bầu, nhị, sáo… nhiều người cũng biết chơi những không hiểu sao, violon lại chinh phục được số đông người dân đến như vậy
Chúng tôi chẳng biết lí do vì sao, mà có nhẽ cũng vì lí do độc nhất vô nhị là ái tình thôi anh ạ". Bây giờ thì làng Then đã khá nức tiếng khi khả năng chơi violon của những "nghệ sỹ chân đất" đã từng được lên chương trình Chuyện lạ Việt Nam rồi vào tận bán kết chương trình Vietnam's Got Talen cách đây chưa lâu.
Theo tài liệu đang được lưu giữ, năm 1935, lúc này ở trong làng có phường bát âm gồm có bốn người đàn ông rất ham mê âm nhạc.
Cưới vợ người làng không nói, nhiều chàng trai còn cưới vợ được từ những địa phương khác như thị trấn Lạng Giang, TP Bắc Giang là cũng nhờ… violon.
Trong đó có người thanh niên Nguyễn Hữu Đưa, đã từng được lên Hà Nội, được làm quen với Violon (lúc đó thậm chí loại nhạc cụ này còn xa lạ với nhiều người thị thành). Ông Chính cho biết: "Học violon rất khó, muốn chơi thành thạo, người học cũng phải khổ luyện ít ra vài năm.
Hiện giờ, có rất nhiều con em của làng Then đang là sinh viên của các trường nghệ thuật như: Nhạc viện Hà Nội, Đại học Nghệ thuật Quân đội và trong số đó, có không ít người đang theo học violon - "đặc sản" của chính làng quê mình.
Nó như tri kỷ của ta vậy. Đến ước vọng lưu giữ nét văn hóa độc đáo Cùng ông đội phó đội văn nghệ làng Then đi dọc đường làng ra nhà văn hóa thôn, chúng tôi thảng hoặc vẫn hình như đó tiếng réo rắt của violon, khi thì Bèo dạt mây trôi lúc lại Bóng cây Kơnia nghe đầy ưa xen lẫn tò mò.
Nếu sau này khuất bóng, các con cứ chôn một chiếc đàn đi cùng theo ta, thế là ý nguyện của ta đã thỏa". "Tháng 5 năm 2007, một quỹ của Thụy Điển đã đầu tư 70 triệu đồng để củng cố nhạc cụ, khôi phục cho sự phát triển của đội văn nghệ làng Then. Nếu tính sơ sơ, làng tôi bây giờ phải có trên 200 người biết chơi loại nhạc cụ này. Nhờ đó, chúng tôi đã mua được 50 chiếc đàn mới phát cho các thành viên bảo quản.
Những người dân cày chân lấm tay bùn ở làng Then (xã Thái Đào, Lạng Giang, Bắc Giang) đã tạo ra một "kỷ lục" khi sở hữu những kỹ thuật điêu luyện của violon - loại hình âm nhạc vốn được coi là hàn lâm bác học và chỉ dành cho giới thượng lưu. Nhân dịp này, anh thanh niên Nguyễn Hữu Đưa đã đưa violon vào danh sách những loại nhạc cụ cần mua và cần phổ quát. Và để "cụ thể hóa" những tài liệu về sự ra đời của phong trào chơi violon của làng, ông Hà Văn Chính mở tủ, lấy ra một tập tài liệu giới thiệu với chúng tôi.
Dù mưa nắng hay điều kiện khó khăn như nào, chúng tôi vẫn duy trì một tuần hai buổi sinh hoạt âm nhạc của đội văn nghệ". Nhưng ta thấy thế là vui lắm. Nhưng không hiểu sao ai cũng yêu và muốn học.
"Ông Vượng, ông Nam, ông Khoa… người thì bán cày bán bừa, người thì bán cả trâu cả lợn để sắm violon. Lúc này, đội văn nghệ của làng đã lên đến 40 người và theo chính quan điểm của cụ Nguyễn Hữu Đưa thì đàn violon là loại khó sử dụng nhất nhưng cũng lôi cuốn mọi người luyện tập nhất. Để phục vụ tập tành. Ông Chính nói vui rằng, ở làng Then, nếu chưa đánh được khoảng 10 tác phẩm violon trở lên thì vẫn chưa được gọi là "dân gốc"
Ông Hà Văn Chính đang giới thiệu nét văn hóa đặc sắc của làng Then Từ âm nhạc về làng. " - Ông Hà Văn Chính, đội phó đội văn nghệ làng Then san sớt. Những người vợ, người đàn bà, họ mẫn cảm, chính họ sẽ là người nhận ra những điều ấy trước nhất nên dần dần, ai cũng ủng hộ. Thậm chí có chuyện rằng, cụ Trần Văn Chúc, một tay đàn cự phách, tuổi cao gặp cơn ốm nặng đã gọi các con đến mà bảo: "Cả đời ta chẳng có gì ngoài bốn cây đàn violon.
Vợ con kêu dữ lắm nhưng rồi lại ủng hộ anh ạ". Mất khoảng vài năm, ở làng Then, hầu như nhà nào cũng có người biết chơi violon và vào làng Then, khách phương xa sẽ luôn được nghe những âm thanh réo rắt, tấp nập như lạc vào một quang cảnh lễ hội hoặc một buổi hòa nhạc nào đó.
Chơi thử và như bị thứ âm nhạc mới mẻ này bỏ "bùa mê thuốc lú", Nguyễn Hữu Đưa về làng mà vẫn mơ màng đến âm thanh réo rắt du dương của violon. Một chiếc đàn tàng cũng vào cỡ 5 - 7 triệu. Ông Hà Văn Chính đang đàm đạo với PV Ông Chính bảo, có nhẽ ở Việt Nam, không có ngôi làng nào mà âm nhạc dự vào mọi lĩnh vực của đời sống như làng Then quê ông.
Chính vì sự ủng hộ và cổ vũ của mọi tầng mọi lớp trong làng mà đội văn nghệ của làng Then mới được duy trì và phát triển cho đến tận hôm nay.
Nhưng lùi xa thời gian về quá vãng, ít ai biết rằng, từ năm 1935 của thế kỷ trước, violon đã được những người dân nơi đây chơi và duy trì đến bây chừ. Ngày mùa, tay cày tay bừa, xen lẫn tiếng cười nói là những âm thanh réo rắt của violon từ cánh đồng này qua cánh đồng khác, những đêm trăng sáng, nhưng buổi trưa hè, lúc nào cũng có thể bắt gặp được những âm thanh du dương trầm bổng.
Nhưng có một điều ai cũng biết rằng, violon là một loại nhạc cụ… không rẻ. Ông Chính nói thêm, khi sắm một cây đàn, nếu bảo quản tốt sẽ chơi được trong một thời gian dài, mà có đàn violon thì đàn ông sẽ ít ăn nhậu, trong nhà ít có tiếng cãi vã, chếch mếch, chính âm nhạc đã làm "mềm" không khí của cuộc sống ngột ngạt khó nhọc.
"Chơi rồi mê đắm lúc nào không hay, một người dạy cho một người, có thời khắc, hồ hết đàn ông làng Then đều biết chơi loại nhạc cụ này. Chính thành ra mà đàn ông làng Then, thời gian trước, cũng có một vài người bị vợ con phản đối khi quá si với thứ chơi xa xỉ này. Sau đó đội văn nghệ đã mời kiền chuyên nghiệp ở Hà Nội, rồi ở Ty Văn hóa về giảng dạy.
Chơi violon, nó như một thước đo cho thương hiệu người làng Then. Thậm chí, nhiều chàng trai làng Then đã nhờ "đặc tài" chơi violon mà đã cưới được vợ. Năm 1955, hòa bình lập lại đội văn nghệ cử hai người, trong đó có Nguyễn Hữu Đưa ra Hà Nội đặt mua một số nhạc cụ như măngđôlin, sáo trúc, ghita,. Một thời kì sau, Pháp lập bốt ở xã Thái Đào cách làng Then chừng vài trăm mét thì 4 người thanh niên và dân làng đã lập thành một đội văn nghệ, tuyên truyền, khơi dậy tinh thần yêu nước của toàn thôn toàn xóm.
Nhắc lại câu chuyện này, ông Hà Văn Chính cười bảo với tôi, có nhẽ chẳng có vùng quê nào có sự thú nhận giống như làng Then quê ông! Văn Quân. Cũng theo ông Chính, người có công đưa violon về với làng then trước nhất là cụ Nguyễn Hữu Đưa, năm nay đã gần 80 tuổi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét